Το 20ο Διεθνές Συνέδριο Προστασίας Φυτών (20ο International Plant Protection Conference) πραγματοποιήθηκε στο συνεδριακό κέντρο του Μεγάρου Μουσικής στην Αθήνα, από 1 έως 5 Ιουλίου 2024. Το συνέδριο συγκέντρωσε περίπου 800 επιστήμονες από 70 χώρες, οι οποίοι παρουσίασαν πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες στον τομέα της φυτοπροστασίας. Από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο συμμετείχε ο Δρ Σπυρίδων Αντωνάτος, ο οποίος παρουσίασε έργο με τίτλο «Σύστημα εντοπισμού της εξάπλωσης του βακτηρίου Xylella fastidiosa μέσω δορυφορικών εικόνων» με κωδικό M16ΣYN2-00356, που χρηματοδοτείται από το Μέτρο 16 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020. Στο πλαίσιο του έργου παρουσιάστηκε το πόστερ με τίτλο «Localization system of olive trees infested by Xylella fastidiosa through satellite images», το οποίο παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας.
Xylella fastidiosa: Μια σοβαρή απειλή για τα φυτά Η Xylella fastidiosa είναι ένα Gram-αρνητικό βακτήριο που προκαλεί σοβαρές ασθένειες στα φυτά, όπως η νόσος του Pierce στην αμπελοκαλλιέργεια και το σύνδρομο ταχείας παρακμής της ελιάς (OQDS). Μεταδίδεται από έντομα που τρέφονται με το χυμό του ξυλώματος, όπως ο Philaenus spumarius και ο Neophilaenus campestris. Το βακτήριο εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ευρώπη σε ελαιόδεντρα στην περιοχή της Πούλιας στη Νότια Ιταλία.
Δορυφορική ανίχνευση προσβολής από Xylella fastidiosa Η έρευνα χρησιμοποίησε δορυφορικές εικόνες μέσης ανάλυσης (Sentinel-2) και υψηλής ανάλυσης (WorldView2-Pleiades) για να αναλύσει τις φασματικές ιδιότητες υγιών και προσβεβλημένων ελαιόδεντρων. Μέσω δεικτών βλάστησης, η μελέτη αναγνώρισε φυσιολογικές και βιοχημικές διαταραχές στα φυτά. Πιλοτικοί ελαιώνες στη Μεσσηνία και τη Ζάκυνθο επιλέχθηκαν για τη συλλογή δειγμάτων φυτών και εντόμων, τα οποία αναλύθηκαν μοριακά στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο σύμφωνα με το πρωτόκολλο της EPPO για την X. fastidiosa.
Σημαντικότητα και εφαρμογές της καινοτομίας Η έγκαιρη ανίχνευση του βακτηρίου είναι κρίσιμη για την εφαρμογή κατάλληλων μέτρων προστασίας και την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων. Η παρακολούθηση των αλλαγών σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των φυτών επιτρέπει την αναγνώριση πιθανής μόλυνσης πριν από την εμφάνιση ορατών συμπτωμάτων. Αυτή η τεχνολογία εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την προστασία των μεσογειακών καλλιεργειών ελιάς.
Το έργο υλοποιείται από την Ομάδα Έργου “XYLELLA” (M16ΣYN2-00356), χρηματοδοτούμενο από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020. Το αποτέλεσμα της προσέγγισης αυτής είναι μια διαδικτυακή εφαρμογή που οπτικοποιεί τα ευρήματα, επιτρέποντας την ανίχνευση του βακτηρίου σε πρώιμο στάδιο.
Τεχνολογίες και μέθοδοι ανάλυσης Χρησιμοποιώντας δείκτες βλάστησης και αλγόριθμους μηχανικής μάθησης (όπως SVM και νευρωνικά δίκτυα), προσδιορίζεται εάν ένα ελαιόδεντρο παρουσιάζει συμπτώματα μόλυνσης από την X. fastidiosa σε πρώιμο στάδιο. Η δημιουργία χρονοσειρών με τις τιμές αυτών των δεικτών βοηθά στην αναγνώριση της χρονικής στιγμής της αρχικής μόλυνσης.
Η έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση της Xylella fastidiosa είναι κρίσιμη για την προστασία των ελαιώνων, καθώς μια πιθανή εξάπλωση της ασθένειας μπορεί να προκαλέσει σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις στην Ιταλία, την Ελλάδα και την Ισπανία, οι οποίες καλύπτουν περίπου το 95% της ευρωπαϊκής παραγωγής ελαιόλαδου.
